Op het ogenblik dat je een hartaanval hebt gehad (wat ook vaak een hartinfarct wordt genoemd), dan weet je inmiddels iets over jezelf waar je wellicht voorheen nog niet van op de hoogte was. Je weet nu namelijk dat je lijdt aan coronaire hartziekte en die belangrijke informatie dien je goed in je op te nemen. (Ondanks het feit dat een hartaanval ook het gevolg kan zijn van een andere aandoening, is coronaire hartziekte doorgaans de meest voorkomende oorzaak. Wanneer je twijfelt dan dien je altijd contact op te nemen met je (huis)arts om door hem, of haar, bevestigd te krijgen dat je inderdaad lijdt aan coronaire hartziekte.)
Wat is coronaire hartziekte?
Coronaire hartziekte is een chronische aandoening die in de meest gevallen de kransslagaders op meerdere locaties zal treffen en die de neiging heeft om in de loop van de tijd steeds erger te worden. Dit wil dus zeggen dat je stappen dient te ondernemen om je kansen op het ontwikkelen van een hartaanval in de toekomst te kunnen verkleinen. Om een volgende hartaanval te voorkomen, dien jij samen met je arts twee verschillende problemen aan te pakken.
- Je zult actie moeten gaan ondernemen om het opnieuw vormen van de atherosclerotische plaque, die verantwoordelijk was voor het ontstaan van je hartval, te voorkomen.
- Je zult er alles aan moeten doen om de voortgang van de onderliggende coronaire hartziekte te vertragen, of beter nog te stoppen.
Het acute risico af laten nemen
Mensen die een hartaanval hebben overleefd, kunnen binnen een aantal weken of maanden een grotere kans hebben dat er nog een keer een acuut coronair syndroom (ACS) op zal treden. Het acuut coronair syndroom, het gevolg van de afscheuring van plaque, zal zorgen voor een zogenaamde onstabiele angina of voor een nieuw hartinfarct.
Deze “vroege” recidieven van het acuut coronair syndroom is in de regel het gevolg van het opnieuw losraken van dezelfde plaque die de oorspronkelijke hartaanval heeft veroorzaakt. Het risico van een vroeg recidief is echter groter op momenten dat de “verantwoordelijke” plaque nog altijd voor een significante deel de kransslagader blokkeert. Wanneer je acute hartaanval werd behandeld door middel van een invasieve behandeling (dat wil zeggen, met een directe angioplastiek en het plaatsen van één of meerdere stents), dan zal de verantwoordelijke plaquette waarschijnlijk al behandeld zijn.
Het wordt echter wel een heel ander verhaal op het ogenblik dat je niet invasief wordt behandeld met bijvoorbeeld trombolytica. Deze medicijnen, ook wel “statines” genoemd, zullen de verstopte slagader weer openmaken door middel van het oplossen van het acute bloedstolsel dat zich daar bevindt. De verantwoordelijke plaquette zal in dat geval echter een probleem blijven vormen. Voordat je het ziekenhuis verlaat, is het dus van cruciaal belang om te bepalen of er nog altijd sprake is van een aanzienlijke gedeeltelijke blokkade. Deze evaluatie kan uit worden gevoerd door middel van een hartkatheterisatie of een inspannings- of thalliumonderzoek.
Indien vast wordt gesteld dat er nog altijd sprake is van een significante blokkade, dan zal je arts de mogelijkheden voor een behandeling met je bespreken die gericht zijn op het voorkomen van een mogelijk vroege terugkeer van het acuut coronair syndroom, zoals een behandeling voor coronaire hartziekte, angioplastiek en het plaatsen van één of meerdere stents of een bypassoperatie aan de aangedane kransslagader.
Het risico op de langere termijn terugdringen
Te vaak nadat iemand een hartaanval heeft gehad, heeft de betreffende persoon de indruk dat hij, of zij, weliswaar een aanzienlijk medisch probleem had, maar dat nu dit is behandeld er gewoon door kan worden gegaan met het leven alsof er niet veel veranderd is. Helaas is in dit soort geval niets minder waar. Er zal echter niet te sterk de nadruk op worden gelegd dat atherosclerose een chronische, en tevens een progressieve, ziekte is die in het gros van de gevallen meerdere plaatsen in de kransslagaders aandoet. Iedere atherosclerotische plaque, ongeacht de grootte ervan, kan echter afscheuren en zorgen voor het acuut coronair syndroom.
Dus op het moment dat je eenmaal een hartinfarct hebt gehad, zul je er alles aan dienen te doen om de voortgang van het onderliggende ziekteproces te vertragen, of beter nog helemaal te stoppen.
Dit zal echter een enorme inzet van jezelf en je artsen vergen. Er zijn een tweetal algemene aspecten die jij en je arts aan zullen moeten pakken:
- behandeling met behulp van medicatie,
- veranderingen in de manier waarop je je leven leidt.
Hier zal immers van afhangen hoe gemakkelijk je een medicamenteuze behandeling kunt krijgen.
Behandeling met medicatie na een hartaanval
Om een toekomstige hartaanval te helpen voorkomen, dien je medicijnen te krijgen waarvan aan is getoond dat deze de voortgang van coronaire hartziekte vertragen of de acute afsluiting (occulsie) van een aangetaste kransslagader voorkomen (door de acute bloedstolling die de blokkade veroorzaakt) te voorkomen. Deze geneesmiddelen zijn statines en aspirine.
- Statines: diverse klinische onderzoeken hebben inmiddels aan weten te tonen dat het innemen van een statine, nadat je een hartaanval hebt gehad, de kans op het krijgen van een nieuw hartinfarct en de overlijdenskans aanzienlijk terug zal dringen. Dit resultaat geldt zelfs voor mensen bij wie het cholesterolgehalte niet bijzonder hoog is. Dus alleen wanneer je absoluut geen statines kunt verdragen, zou je deze middelen zeker dienen te gaan gebruiken nadat je een hartaanval hebt gehad.
- Aspirine: vermindert de viscositeit (kleverigheid) van de bloedplaatjes en zal dan ook de kans op het ontwikkelen van een bloedstolsel op de plaats van een atherosclerotische plaque kleiner maken. Aspirine heeft aan weten te tonen dat hiermee de overlijdenskans bij mensen die bekend zijn met coronaire hartziekte aanzienlijk verkleint, en zou in alle gevallen van een hartinfarct voorgeschreven dien te worden, mits er geen zwaarwegende redenen aanwezig zijn om dit niet te doen.
Je arts kan eveneens besluiten om je medicatie te geven die gericht is op de voorkoming van angina pectoris. Deze geneesmiddelen kunnen nitraten of calciumkanaalblokkers bevatten.
Behalve dit soort middelen dien je echter ook bètablokkers en ACE-remmers te krijgen om hartfalen te helpen voorkomen.
Problemen met je leefstijl na een hartaanval
Net zo belangrijk als de behandeling met medicatie zijn de veranderingen die aangebracht moeten worden in je leefstijl om je lange termijn risico na een hartaanval te verminderen. Deze veranderingen betekenen onder andere dat je:
- een optimaal lichaamsgewicht moet proberen te bereiken en te behouden,
- een dieet moet gaan volgen dat je hart gezond houdt,
- geen tabakswaren meer moet gebruiken (en dus moet stoppen met roken),
- diabetes en een hoge bloeddruk onder controle gekregen en gehouden moeten worden als je daaraan lijdt,
- regelmatige aan lichaamsbeweging dient te doen.
Ieder mens begrijpt waarschijnlijk wel dat het doorvoeren van dit soort veranderingen in de manier waarop je leeft er één die veel moeilijker zal zijn dan het innemen van een medicijn. Maar je dient wel te onthouden: het krijgen van de diagnose coronaire hartziekte is werkelijk een schreeuw om de nodige maatregelen te treffen. Je lijdt namelijk aan een ziekte die na verloop van tijd erger wordt, tenzij je deze aan gaat pakken op een manier dat je zou doen wanneer je de diagnose kanker te lijf zou gaan. De behandeling is weliswaar niet eenvoudig, maar zal vaak wel vrij effectief zijn. Je zult jezelf er dus helemaal voor in moeten zetten, al je aandacht erop moeten richten en veranderingen door moeten voeren in je manier van leven.
Een belangrijk aspect om je te helpen bij het succesvol doorvoeren van deze cruciale veranderingen in je levensstijl, is dat je arts je doorverwijst naar een goed hartrevalidatieprogramma. Nog altijd negeren te veel artsen deze belangrijke stap. Op het ogenblik dat dit dan ook vergeten wordt, is het zaak dat je een arts daar even aan herinnert. Verder is het ook van belang dat je je arts specifiek vraagt op welk moment het weer veilig voor je zal zijn om weer auto te gaan rijden, geslachtsgemeenschap te hebben en andere activiteiten die je zult willen hervatten zodra de tijd daar rijp voor is.
