Een overbelasting van de lies betekent dat er een blessure, verwonding of scheuring is ontstaan aan één van de adductoren van het bovenbeen. Dit zijn de spieren die zich aan de binnenzijde van de dij bevinden. Een plotselinge beweging heeft vaak een acute overbelasting van de lies tot gevolg. Je kunt hierbij denken aan het geven van een trap, het veranderen van richting tijdens het hardlopen of als je een sprong maakt. Het zal je dan ook niet verbazen dat sporters het grootste risico lopen op een dergelijke blessure. Overstrekkingen van de liezen zijn gewoonlijk niet ernstig van aard, ondanks dat een zware belasting veeltijd zal vergen om weer te herstellen.
Symptomen van een overbelasting van de lies
Symptomen van een overbelasting van de lies kunnen uiteenlopen van mild tot ernstig, afhankelijk van de aard en de ernst van de verwonding. Symptomen die waar worden genomen bij een dergelijke liesblessure zijn:
- pijn (die doorgaans wordt gevoeld aan de binnenzijde van de dij, maar altijd ergens in het gebied tussen de heup en de knie zich zal manifesteren)
- een afname van de kracht in het aangedane bovenbeen,
- zwelling,
- blauwe plekken,
- moeite hebben om zonder pijn te lopen of te hardlopen,
- een klikkend of knappend geluid horen op het ogenblik van de verwonding.
Oorzaken van een overbelasting van de lies
Een overstrekking van de lies komt het meest voor bij sporters, zowel bij professionele- als recreatieve sportbeoefenaars. Een dergelijk blessure is doorgaans het gevolg van het aanspannen van de adductoren tijdens het geven van een trap, om die reden zal deze dus vaker ontstaan in het dominante been van de sporter. Een overbelasting van de lies kan tevens worden veroorzaakt wanneer tijdens het hardlopen, schaatsen of springen te snel een draai wordt gemaakt.
Bewegingen waarbij je spieren niet alleen gelijktijdig moeten verlengen, maar ook samen moeten trekken, zullen gewoonlijk eerder zorgen voor een overbelasting van de lies. Dit zal immers spanning op je spieren zetten en mogelijk leiden tot een overstrekking of een scheuring. Ondanks dat sport de meest voorkomende oorzaak is, kan een liesblessure eveneens ontstaan door:
- een val,
- een zwaar voorwerp op te tillen,
- andere vormen van oefening of training, zoals een weerstandstraining,
- het overmatig gebruiken van een spier kan bovendien leiden tot een langdurige overbelasting.
Diagnosticeren van een overbelasting van de lies
Om te kunnen diagnosticeren of je een liesblessure op hebt gelopen, zal een arts eerst willen weten op welke wijze deze verwonding is ontstaan en of de omstandigheden wijzen in de richting van een overbelasting van de lies.
Tot de omstandigheden die kunnen zorgen voor een overbelasting van de lies horen onder andere de soort activiteit die je uitvoerde op het moment dat je de blessure opliep, je symptomen en of je in het verleden een al eens een soortgelijke blessure heeft gehad. Vervolgens zal de arts een lichamelijk onderzoek uit gaan voeren, wat in kan houden dat je je adductoren moet strekken om zo vast te kunnen stellen of het strekken van de spieren pijnlijk is, en om het bewegingsbereik van je been te onderzoeken. Elke keer dat je aangeeft dat je pijn voelt tijdens het onderzoek, zal voor de arts een hulpmiddel zijn bij het bepalen op welke plaats je blessure zich precies bevindt. Behalve het vaststellen van de plaats van de overbelasting, zal de arts ook beoordelen wat de ernst van de verwonding is. Er zijn immers drie gradaties van overbelasting van de lies bekend:
- Graad 1: een liesblessure van graad 1 ontstaat als de spier overbelast of gescheurd is en tot 5 procent van het spierweefsel schade op heeft gelopen. Je kunt wellicht wel zonder pijn lopen, maar rennen, springen, trappen of strekken kan dan welvoor pijnklachten zorgen.
- Graad 2: een tweedegraads liesblessure is een scheuring van de spier die een aanzienlijk percentage van het spierweefsel heeft beschadigd. Dit kan pijnlijk genoeg zijn om het lopen lastig te maken. Het zal bovendien pijn doen als je je dijen bij elkaar wilt brengen.
- Graad 3: een derdegraadse liesblessure is een scheuring die de meeste, zo niet alle spieren of pezen aan heeftgedaan. Dit heeft doorgaans een acute, hevige pijn tot gevolg die wordt ervaren op het ogenblik dat de blessure ontstaat. Het is pijnlijk om de gewonde spier, op welke wijze dan ook, te gebruiken. In de meeste gevallen zal er sprake zijn een aanzienlijke zwelling en blauwe plekken. Mogelijk kun je ook een opening in de spier voelen als je de plaats van de verwonding aanraakt.
Kan het ook iets anders zijn?
Een liesblessure kan gemakkelijk worden verward met andere medische problemen. Je kunt namelijk vergelijkbare symptomen waarnemen als er sprake is van:
- een stressfractuur (bijvoorbeeld een haarbreukje in je schaam- of dijbeen),
- bursitis in de heup (dit is een ontsteking van de slijmbeurs in het heupgewricht),
- een verstuikte heup (een ontsteking of verwonding aan de pezen of spieren van de heup).
Een arts zal in de meeste gevallen beginnen met het beoordelen van een gemaakte röntgenfoto en eventueel een MRI-scan om een juiste diagnose te kunnen stellen, en dus eventuele andere vormen van letsel uit te sluiten.
Behandelen van een overbelasting van de lies
Direct na het oplopen van het letsel zal het doel van de behandeling van een liesblessure zijn: de pijn en de zwelling verminderen. De eerste paar dagen van de behandeling zullen verlopen volgens het RICE-protocol dat hoort bij iedere spierblessure:
- Rust geven aan het aangedane been,
- IJs gebruiken om de blessure te koelen,
- Compressie (dus druk) geven op de plaats van het letsel,
- Omhoog leggen (in het Engels “to elevate”) van het aangedane been.
Niet-steroïde anti-inflammatoire medicijnen kunnen (voor sommige mensen) ook helpen om de klachten te verlichten. Afhankelijk van de ernst van je liesblessure, zul je wellicht nog één of meerdere aanvullende behandelingen nodig hebben om de genezing te versnellen. Je zou hierbij kunnen denken aan:
- Fysiotherapie,
- Massage,
- Toediening van warmte,
- Strekoefeningen,
- Elektrotherapie.
Op het moment dat je een derdegraadse liesblessure op hebt gelopen, dan kan het in bepaalde gevallen nodig zijn dat je een operatieve ingreep moet ondergaan om de gescheurde spieren weer te kunnen herstellen, dit zal in het bijzonder van toepassing zijn op blessures waarbij ook de pees is betrokken.
Risicofactoren van een overbelasting van de lies
De belangrijkste risicofactor voor een overbelasting van de lies is het uitoefenen van een sport waarbij alles draait om schoppen, plotseling draaien tijdens het rennen en springen. Geregeld van richting veranderen is eveneens een risicofactor voor deze blessure. De sporters die het meest vaak te maken krijgen met een dergelijke verwonding zijn voetballers en ijshockeyspelers. Sporters die uiteenlopende sporten beoefenen zullen echter ook altijd een verhoogd risico lopen. Zo kan dit bijvoorbeeld gebeuren als je gaat basketballen, voetballen, rugbyen, schaatsen, tennissen en een vechtsport gaat beoefenen.
Onder sporters die aan dit soort sporten doen, zal er een extra risicofactor om de hoek komen kijken, namelijk wanneer ze niet meer gaan trainen buiten het eigenlijke sportseizoen. Iemand die buiten het sportseizoen stopt met trainen, verliest immers meer van hun spierkracht en flexibiliteit door het niet meer actief bezig zijn met zijn, of gaar, sport. Als gevolg daarvan loopt de sporter meer kans op blessures wanneer er weer wordt begonnen met de reguliere trainingen (zonder dat eerst voldoende tijd is genomen om de spierkracht en flexibiliteit weer op peil te hebben gebracht).
Eerdere liesblessures zijn een andere risicofactor, omdat de spier dan verzwakt zal zijn door een eerdere opgelopen verwonding. Een onderzoek dat gepubliceerd werd in het British Journal of Sports Medicine ontdekte tevens dat het hebben van een laag bewegingsbereik in het heupgewricht als een extra een risicofactor kan worden gezien met betrekking tot de overbelasting van de lies.
Voorkomen van een overbelasting van de lies
De beste manier om een overbelasting van de lies te voorkomen, is door de adductoren niet te gebruiken zonder dat je hebt gezorgd voor de juiste training en voorbereiding. In het bijzonder wanneer je een sport beoefent die een grotere kans op het ontstaan van een overbelasting van de lies met zich mee kan brengen, dan dien je eerst te zorgen voor voldoende strekking en versterking van je adductoren.
Verder is het verstandig om heel het jaar door te blijven trainen, als dat mogelijk is. Wanneer je een pauze inlast in de training, dan dien je weer geleidelijk terug te keren naar je vorige activiteitenlevel om op die manier overbelaste spieren te kunnen voorkomen.
Hersteltijd van een overbelasting van de lies
De tijd die nodig zal zijn voor het herstel van een overbelasting van de lies zal afhangen van de ernst van de verwonding. In de regel kun je de mate van herstel vaststellen aan de hand van je pijnniveau. Terwijl je adductoren bezig zijn met het herstel van het spierweefsel, dien je activiteiten te vermijden die gepaard gaan met pijn.
Vervolgens is het van groot belang dat je je activiteiten geleidelijk gaat hervatten zodat je spieren in staat worden gesteld om volledig te genezen en tevens te voorkomen dat je een nog een keer met een soortgelijke liesblessure te maken gaat krijgen.
De tijd die nodig zal zijn om te herstellen, hangt eveneens af van je persoonlijke fitheid voor het oplopen van de blessure. Er kan geen definitief tijdsbestek worden gegeven, omdat het voor ieder mensen soms zelfs per geval, anders zal zijn. Als algemene richtlijn zou je echter mogen verwachten dat je een paar weken rust nodig zult hebben voordat je weer volledig actief zult zijn na een overbelasting van de lies. Afhankelijk van de graad van je liesblessure, zul je rekening dienen te houden met de volgende geschatte hersteltijden:
- Graad 1: twee tot drie weken,
- Graad 2: twee tot drie maanden, ·
- Graad 3: vier maanden of langer.
